Maandagochtend, first thing, ontmoeten we de beide directeuren van HIG in hun kleurrijke kantoor op de vierde verdieping: “Ik ben Desiree van den Wittenboer, lady of the house bij Het Industriegebouw, en ik houd me in mijn werkleven bezig met…” Er volgt een korte pauze voordat ze verdergaat: “Véél. Ja, heel veel! Eigenlijk alles wat met het gebouw te maken heeft, dus van verhuur tot renovaties en facility tot community. Lang verhaal kort: ik ontferm me, samen met Eva, over zowel het dagelijks reilen en zeilen, als over de lange termijnplannen van HIG. Eva en ik hebben als gezamenlijke directie natuurlijk een overlap in werkzaamheden, maar waar Eva heel goed is in communicatie en de strategie bewaken, zit ik veel meer op het drogere onderhoudswerk en dat houdt elkaar goed in balans.”
“Ik ben Eva Sharo, ook lady of the house, en ik werk sinds ‘het begin’ voor Het Industriegebouw, dat wil zeggen, sinds het door Luuk en Esther is aangekocht in 2015. Ik ben binnen het team begonnen als marketingmedewerker en dat is altijd onderdeel gebleven van mijn werkzaamheden, alleen zet ik nu als directeur de grote lijnen uit en bestieren we de marketing met het team.”
Jullie werkzaamheden als duo komen dus deels voort uit jullie beider eerdere rollen?
Desiree: “Klopt, maar de dubbelrol komt ook voort uit het feit dat je met z’n tweeën meer weet dan alleen. Als duo heb je met regelmaat inhoudelijke gesprekken. Soms sta je daarin parallel aan elkaar, maar in sommige gevallen kun je ergens samen over discussiëren, waardoor je elkaar uitdaagt en uiteindelijk met een nóg beter plan komt. En dat doen we niet zo met z’n tweeën, maar met hele team.”
Eva: “Desiree en ik voeren onze werkzaamheden allebei op een heel andere manier uit en dat complementeert elkaar en voorkomt tunnelvisie. Als je beiden vanuit een eigen perspectief tegen dingen aankijkt, doe je sneller water bij de wijn, wat tot een genuanceerdere uitkomst leidt. Dat gaat bij ons gelukkig op een vrij natuurlijke manier, ook omdat we voorheen vanuit communicatie en community al veel met elkaar samenwerkten. We wisten dus al wat we aan elkaar hadden.”
Zijn jullie eigenlijk benaderd voor de rol van directeur of hebben jullie zelf geopperd in deze rol te willen stappen?
Eva lacht: “Nou, ik denk dat ik de wens heus wel eens op een kerst-etentje heb uitgesproken, maar we zijn uiteindelijk benaderd door de eigenaren van het gebouw. Dat we hiervoor al samenwerkten en er een fijne basis was tussen ons als vrouwen van dezelfde leeftijd, scheelde enorm in de opstart van onze nieuwe rollen. Niet dat we twee onbekenden waren waartegen gezegd werd: zo en nu zijn jullie de directeur, hier hebben jullie de sleutel en succes! Had ook gekund, dan was er dus een heel ander HIG geweest; dat vind ik altijd interessant om over te filosoferen.”
Waren jullie vanaf het allereerste begin van Het ‘nieuwe’ Industriegebouw betrokken?
Desiree: “Nee, ik ben bij HIG gekomen toen het huidige concept twee jaar bestond, dus in 2017. Drie jaar later, in januari 2020, begonnen Eva en ik als directie.”
Eva: “Klopt. In 2015 werd Het Industriegebouw gekocht door Luuk en Esther, de investeerders, en voordat zij daarmee de boer op gingen, was er een stille periode waarin we ons als team met regelmaat afvroegen: is dit écht? We hebben toen een hele poos de tijd genomen om goed na te denken over wat we er precies mee moesten doen en hoe we dat zouden aanpakken. Ik kwam daar als marketingmedewerker eigenlijk heel bleu ingerold. Geen idee waarmee we eigenlijk van start gingen, maar ik was er wel heel enthousiast over!”
Desiree: “Luuk en Esther hadden een idee, maar wisten niet per se hoe ze dat moesten realiseren. Als oplossing hebben ze een team van mensen om zich heen verzameld die allemaal een bepaalde expertise hadden, eager to learn waren en vooral ook een andere, creatieve, misschien zelfs wel alternatieve kijk hadden op het makelaarschap. Niemand van het originele team kwam uit de vastgoed-hoek, waardoor we met een verfrissend concept konden komen ten opzichte van een klassieke makelaar.”
Hoe zou je dat concept beschrijven? Met andere woorden wát is HIG voor jullie?
Eva: “In het begin werd de kern van nieuwe huurders gevormd door veelal jonge Rotterdammers die onwijs hart hadden voor de stad en elkaar kenden van ‘netwerken’ in de kroeg. Zij zagen in Het Industriegebouw een icoon: een gigantisch mooie ruimte die nagenoeg helemaal leegstond en dat terwijl de creatieve industrie in Rotterdam booming was, een plek zocht en die ook verdiende. Mensen hadden zulke toffe ideeën, zulke bijzondere en uiteenlopende werkzaamheden en het viel heel snel op z’n plek om die dan hier te concentreren en organiseren. Zo konden mensen ook overdag op de werkvloer samenkomen én samenwerken. Dat is de basis van de ‘beroemde’ HIG-community geworden, toch wel een beetje onze trots, want daar onderscheiden we ons wat mij betreft nog steeds in. Die basis van jonge honden is in de loop der jaren geprofessionaliseerd, want iedereen is natuurlijk ouder geworden en bedrijven zijn gegroeid, ontwikkeld en op elkaar ingespeeld.
Desiree: “Je moet ook niet vergeten dat toen we begonnen Het Industriegebouw slechts voor twintig procent bezet was. Dat betekent dus ook voor tachtig procent leeg. Er heerste het gevoel dat je als kind krijgt in een snoepwinkel: zoveel mogelijkheden, waar gaan we beginnen met het aanpakken, renoveren, terugbrengen in de originele staat? De huurders die er nog altijd zaten én de eerste lichting nieuwe huurders zijn destijds meegenomen in dit denkproces. Op de derde verdieping streken in eerste instantie veel huurders uit de creatieve sector neer. Vrolijk en gezellig, maar alleen een creatieve hub is in onze ogen nogal saai. Net zoals een gebouw met alleen architecten of tech-bedrijven saai is. Ons speerpunt werd dus een gemengde community zowel in grootte als in branche, met dezelfde faciliteiten en rechten en plichten voor iedereen. Of je nou een desk huurt of 3.000 m2, je wilt allemaal gebruik kunnen maken van een fietsenstalling, meetingrooms en een koffiezetapparaat en íedereen wil kunnen pingpongen. Dus kan dat bij HIG.”
Eva: “Overigens zijn creatieven wel altijd handig in een verzamelgebouw, want ieder bedrijf heeft foto’s, illustraties, een huisstijl, tekst en marketing nodig en creatives trekken wel ‘pakken’, maar andersom niet.”
Een diverse community dus, zodat er ook van elkaars diensten gebruikt gemaakt kan worden. In hoeverre wordt samenwerking gestimuleerd door team HIG?
Desiree: “Het duidelijkst komt dit naar voren in het principe practice what you preach. Zo kijken we bij elke vraag die we buiten ons team stellen of we met huurders kunnen samenwerken. Lukt dat niet, dan zoeken we het buiten het gebouw, maar wel zo lokaal mogelijk, zoals bij catering voor boekingen in de Van Tijen Eventspace of tijdens powertalks. Daarnaast kun je er rekening mee houden hoe een prospect eventueel samen zou kunnen werken met andere huurders wanneer je diegene een plek biedt.”
Eva: “In het begin was het nog een groter speerpunt van team HIG dan nu om netwerkevents te organiseren. Na verloop van tijd bleek namelijk dat de community dat deels overnam en het meer vanzelf ging, zodat wij geen bemoeierige grootmoeders meer hoeven te zijn. Wat wel leuk is, is dat er zat voorbeelden zijn van huurders die door ons aan elkaar zijn voorgesteld en uiteindelijk zijn gaan samenwerken. Dat duwtje kunnen wij natuurlijk nog steeds wel geven, maar inmiddels weet men elkaar ook wel te vinden en worden nieuwe huurders door hun buren verwelkomd en wegwijs gemaakt. Dat is heel fijn, want je spendeert zoveel tijd op kantoor, dat we graag zien dat het voelt als een plek waar je thuiskomt en je op je gemak voelt. Het is mooi om te zien dat de kracht van een bedrijfsverzamelgebouw precies ligt in de aloude behoefte van mensen om bijeen te komen en samen op te trekken.”
In hoeverre onderscheidt Het Industriegebouw zich voor jullie gevoel van andere co-working hubs in Rotterdam?
Desiree: “Voor mij zit dat ’m heel erg in het feit dat we als team HIG allemaal zichtbaar en benaderbaar zijn; ons team is het gezicht van het gebouw. We lopen allemaal dagelijks door het pand en mensen kunnen aanbellen bij ons kantoor. Dat voelt wel anders dan wanneer de verhuurder ergens in Amsterdam op een hoofdkantoor zit. Wij zijn er gewoon, dus kom maar langs! Op die alternatieve wijze het makelaarschap bedrijven past ook goed bij de huurders die ervoor kiezen om hier te werken. Er is nog steeds sprake van een verhuurders-huurderrelatie, maar ook van een persoonlijke touch, want we vinden het belangrijk om vinger aan de pols te houden hoe het met de huurders gaat en iemand te kunnen feliciteren bij een verjaardag, pasgeboren kindje of te vieren succes.”
Het is ook redelijk bijzonder om direct samen te werken met de investeerders, hoe ervaren jullie dat?
Desiree lacht: “Ja, nou je het zegt, maar wij weten niet beter. Echt, voor ons is dat eigenlijk heel normaal, doordat Luuk en Esther het ook normaal doen voelen. Luuk is hier zó thuis en heeft zo’n liefde voor dit rijksmonument, doordat hij hier in het begin van zijn carrière zelf heeft gehuurd. Met al zijn kennis op zak houdt hij ons ook scherp. Zijn rol is om grote en kleine ‘bommetjes’ te droppen en dan te kijken hoe die vallen en wat wij ermee doen. Met andere woorden: Luuk en Esther verrassen continu en lokken graag onze creativiteit uit.”
Heeft Luuk zijn liefde voor dit pand ook aan jullie doorgegeven, of was het liefde op het eerste gezicht zodra jullie de eerste keer de deur door liepen?
Eva: “Nou, leuk dat je het vraagt, want ik woon al bijna heel mijn leven in Rotterdam en ik ben minstens 800 keer langs HIG gefietst zonder door te hebben wat de eigenlijke omvang van het pand was. Als je binnenkomt ben je helemaal lamgeslagen, begrijp je er niets van en voelt het als een soort doolhof. Ons motto luidt: het gebouw en de architectuur zijn onderdeel van het team, je bent verliefd op de stenen waarbinnen je werkt en dat maakt het een heel interessante functie en meteen ook een van de redenen waarom ik hier zo lang werk. Het klinkt als een vreselijk cliché, maar écht geen dag is hier hetzelfde. We zijn constant aan het verbeteren, er is altijd onderhoud nodig en we ontdekken elke maand wel wat nieuws. Dat houdt ons scherp en alive. En andersom is dit gebouw levendig houden ook een bijzondere uitdaging die we met het team graag aangaan. Het Industriegebouw is zowel erfgoed dat beschermd moet worden, als een community van mensen die hier dagelijks fijn naar hun werk moeten kunnen gaan. Dat verdient liefde en aandacht, elke dag weer.”
Desiree: “Die passie voor het gebouw strekt zich ook uit tot veel van onze huurders. Je moet je voorstellen dat je een kantoorruimte zoekt en dat je dan verschillende plekken bekijkt. Word je als prospect tijdens zo’n tour verliefd op HIG, dan is dat omdat het gebouw een heel specifiek karakter heeft, er een bepaalde lichtinval is en er een bepaalde monumentale energie hangt. Maar op het moment dat je geen affiniteit voelt met de Rotterdamse wederopbouwgeschiedenis, je per definitie een kantoor zoekt met een airco-installatie en alle facetten van een kantoorpand anno 2023, dan kies je vanzelf voor een ander bedrijfsverzamelgebouw. Het filtert zichzelf dus eigenlijk over het algemeen wel uit. Dat merk je aan hoe enthousiast de community reageert als er weer een bijzondere vondst wordt gedaan, zoals het hemelplafond op de vijfde verdieping dat recentelijk in de originele staat is teruggebracht. Ik moet ook zeggen, de potentie die het gebouw heeft werkt aanstekelijk. Maar dat is meteen de vloek en de zegen: het gebouw is nooit af, de potentie blijft.”
Wat zijn jullie grootste plezieren aan het werk hier en hoe blijven jullie daarin geïnspireerd?
Eva: “Ik vind het fijn dat ik enorm veel vrijheid ervaar. Dat komt doordat Luuk en Esther heel enthousiast worden als mensen met nieuwe ideeën komen, dat inspireert om initiatief te nemen. En het is natuurlijk ook fijn dat er vervolgens een bepaald budget is voor alle rare projecten die we opgooien. Je kunt allerlei gave dingen bedenken, maar als je ze budgettechnisch niet kunt uitvoeren, stagneert dat je creatieve proces. Dus dat budget is ook wel een achterliggende inspiratiebron: we krijgen de ruimte om iets verzinnen en we kunnen daarin ook doorpakken.”
Desiree: “Ja en het is ook fijn dat Luuk en Esther ook niet veel té gek vinden, dus onze brainstormsessies kunnen best ver gaan, zo lang het maar op de een of andere manier bij het gebouw past. Weer zo’n vorm van creativiteit uitlokken.”
Jullie pakken die ‘bommetjes’ dan ook graag op, want jullie hebben in de loop der jaren heel veel dingen georganiseerd, buiten jullie day job, namelijk het verhuren van kantoorruimtes. Wat is jullie daarin het meeste bijgebleven?
Eva: “In de basis is onze baan inderdaad een goed product aanbieden voor relatief weinig en zo het bedrijfsverzamelgebouw opvullen met leuke huurders. Daarnaast werken we aan creatieve projecten. Zo hebben we enorm veel borrels, events, podcasts en powertalks georganiseerd met de meest extravagante onderwerpen. De expeditiestraat is in de loop der jaren omgetoverd tot openluchtbioscoop, kerstbomenmarkt en zelfs een kinderboerderij; daar hebben mensen het nog steeds over. Wat ik zelf een heel bijzonder project vond, waar ik veel van heb geleerd, was het uitbrengen van de HIG paper. Daarin hebben we een aantal jaren al het nieuws van huurders gebundeld. Er zo heel bleu ingaan en dan aan het einde van de rit toch maar mooi de redactie hebben gevoerd; op zo’n ontwikkeling ben ik dan trots.”
Zo te horen hebben jullie vanaf het moment dat jullie hier binnenkwamen tot nu enorm veel geleerd.
Eva lacht: “Oh echt, het is alleen maar leren!”
Desiree haakt daarop in: “Ja en dat is dan niet iets waar je heel de tijd bij stilstaat, maar het wordt uitgelokt door alle situaties die zich voordoen. En die ontstaan weer deels doordat we heel veel rondjes hebben gelopen en met mensen zijn gaan praten. Ik zat in het begin minder achter mijn bureau dan dat ik rondliep.”
Eva: “De leerschool was heel direct, een kwestie van trial and error. Als er een keer iets misgaat weet je meteen waar je de volgende keer op moet letten. Als je met zoveel mensen werkt is communicatie key. Verder hoort erbij dat we ook maar mensen zijn die niet altijd maar foutloos te werk gaan. We hebben echt wel eens een belofte gedaan die we niet na konden komen en de uitdaging is om die dan zo goed mogelijk op te lossen.”
Over uitdagingen gesproken? Wat zijn de grootste waar jullie voor staan? Op dagelijkse basis, maar ook op de lange termijn.
Eva: “Sowieso liggen die met name in factoren van buitenaf, dus dingen waar wij geen invloed op hebben. Denk aan een pandemie, een recessie, oorlog op het continent en het fluctueren van de gasprijzen. Je kunt natuurlijk leuke projecten verzinnen en instagramcontent maken wat je wilt, maar als mensen aan het lijden zijn, sta je wel voor andere uitdagingen. Ik had niet per se verwacht dat al deze dingen letterlijk allemaal werkelijkheid zouden worden. Toen wij aantraden als directie, in januari 2020, walste daar natuurlijk twee maanden later de coronapandemie overheen. Maar goed, ook wel weer een goede leerschool. Daarnaast is het wat mij betreft zaak om altijd open, enthousiast en respectvol te blijven, want ja, we zitten nu voor een goede 98 procent vol en hebben veel aanvragen, maar we willen oppassen voor een zekere hoogmoed, want je weet nooit hoe het verdergaat of wat de toekomst brengt. Bescheidenheid lijkt me dus altijd een deugd.”
Desiree: “Voor mij ligt de grootste uitdaging in de balans vinden tussen het onderhoud van ons rijksmonument en de verhuur ervan. Huurders zien natuurlijk niet altijd waar we met team HIG achter de schermen allemaal mee bezig zijn, en dat zo transparant en inzichtelijk mogelijk voor iedereen te maken, ook de juiste afwegingen te maken en prioriteiten te stellen is een constant spel. Betonrot versus paaseieren verstoppen zeg maar; voor het huurplezier is het allebei op z’n eigen manier belangrijk.”
Hoe zien jullie de komende vijf tot tien jaar voor je, zijn er bepaalde (persoonlijke) ambities waar jullie aan werken?
Eva: “Initieel was het onze wens om de plint te vullen met horeca en high-end retail. Met die horecadroom is het meer dan goed gekomen, want inmiddels kun je bij HIG ontbijten, lunchen, borrelen, een pizza eten en chic dineren. Retail is een ander verhaal, dat blijkt in deze zeitgeist van online shoppen erg lastig, dus die droom hebben we laten varen. Complimenten bijvoorbeeld voor de organisatie achter de Pannekoekstraat, die hebben hun concept echt heel goed uitgerold. Nu onze basis staat, is uitbreiden een grote wens van ons allemaal. Een tweede locatie speelt altijd in onze gedachten, alleen is het lastig om een soortgelijk karakteristiek gebouw te vinden dat ver genoeg van HIG af ligt. We zitten nu in de fase waarin we ons afvragen: is de architectuur of het monument het succes? Zijn wij als organisatie het succes? Vormt deze community het succes? En kan dit alles zich vermenigvuldigen? Net als by Jarmusch die nu een tweede vestiging gaat openen in West.”
Desiree: “Daarnaast is het een van onze ambities om het gebouw zo recessie-proof mogelijk te maken. Gelukkig hebben we die test al eens doorstaan, maar toen heeft de overheid ook wel veel in stand gehouden, dus het kan nooit kwaad om hieraan te blijven werken.”
Eva: “In ons vijfjarenplan staat ook het topic duurzaamheid. We kijken naar dingen die we veelvuldig afnemen en hoe we die processen kunnen vergroenen. Zo hebben we het complete dak geïsoleerd, zijn we qua schoonmaakmiddel overgestapt van plastic wegwerpverpakkingen op navulbare glazen flessen. We werken inmiddels samen met zoveel mogelijk lokale leveranciers en we gaan dit jaar, met een langverwachte goedkeuring van de monumentencommissie, eindelijk een test uitvoeren met zonnepanelen op het dak.”
Desiree knikt instemmend: “Ja, thanks Willem-Alexander! Het kwam namelijk doordat hij zonnepanelen op zíjn monument ging plaatsen. Dat heeft de discussie die we al jaren voeren weer opengelegd. Wij willen hier al tijden mee aan de slag en helemaal nu de oorlog in de Oekraïne voortwoedt, is het fijn als wij als community niet meer volledig afhankelijk hoeven te zijn van stadsverwarming, maar wat meer zelfvoorzienend zijn.”
Desiree: “Daarnaast hoop ik dat ons team zo divers blijft in de toekomst. We leren non-stop van elkaar doordat we zo verschillend zijn qua achtergrond en visie. Dat zorgt voor goede discussies en leidt tot kritische vragen onderling, maar omdat we dezelfde werkethiek delen, zorgt dat voor een heel fijne work-chemistry en dat is de katalysator tot HIG.
Eva besluit: “Daardoor zitten we eigenlijk nog steeds in die dynamische 2015-vibe: ja we zijn wat ouder, maar we zijn niet minder betrokken bij het gebouw, de wijk en de stad waar we wonen en we vinden mensen die met veel enthousiasme ondernemen gewoon te gek, dus dat blijven we graag uitlichten en vieren!”
