Duo Penotti
Programmamakers in duo, Cilia en Ericia, begonnen nooit eerder zo vroeg met het samenstellen van de plannen en het schrijven van de subsidieaanvragen. Sterker nog, hun eerste editie kwamen ze door hun last minute aanstelling pas in April op stoom. Toch wisten ze ook toen een geslaagde editie neer te zetten. Beiden dames zijn duizendpoten; ze werken doorlopend met veel passie aan een veelvoud van culturele projecten, waaronder dus de Open Monumentendagen Om zich voor te bereiden op de komende editie van de OMD, zaterdag 14 en zondag 15 september aanstaande, bezoeken Cilia en Ericia als het even lukt ieder monument zelf, het liefst met z’n tweetjes. Zo struinen ze op een mooie lentemiddag ook vol bezieling door Het Industriegebouw. Als ze na hun werkbezoek getweeën de monumentale wenteltrap afdalen lachen ze ons tegemoet: “Ja, ik weet het, we zijn een soort Duo Penotti”, lacht Ericia. “Echte work wifeys”, vult Cilia aan, “we hebben samen de grootste lol in ons werk”.
Ook qua vaardigheden vullen de twee elkaar goed aan. Cilia is de grootmeester van het projectplan en een ster in subsidieaanvragen. Ericia kun je eerder zien als de uitvoerende kracht, want ze is goed in dingen regelen en contacten leggen. Stressbestendig is ze ook. Dat moet ook wel als je de spin in het web van zo’n groot project bent. Dat het tussen hen zo goed bleek te klikken, was eigenlijk puur toeval: voordat ze samen bij de OMD belandden waren ze beiden al bekenden in het culturele veld, maar elkaar kenden ze nog niet.
Een voltreffer
We strijken intussen neer op het terras van by Jarmusch en Ericia steekt direct van wal: “Alles wat ik doe of ooit gedaan heb, heeft een focus op de cultuursector; ik vind het heel belangrijk om me daarvoor in te spannen. Zo werk ik al een hele poos veel in de theaterscene, bijvoorbeeld voor Lloyds Company, een tof Rotterdams gezelschap dat theater, dans en hiphop met elkaar verbindt. Daarnaast verleen ik personal assistance voor een aantal makers, zoals breakdancer Menno van Gorp. Dat alles was al heel divers en dus ook nooit saai. Ik was altijd op pad, leerde continue nieuwe mensen kennen en dat vind ik ook heerlijk. Via via belandde ik toen ook nog bij de organisatie van de Open Monumentendag. Dat kwam omdat ik al een tijdje de beheerder van de molenaarswoning aan de Kralingse Plas was en die was natuurlijk altijd geopend tijdens het weekend van de OMD. Toen de vorige programmamaker aan een nieuw project ging werken, had het bestuur z’n oog op mij laten vallen. Ze vroegen me op de vrouw af om de OMD te organiseren.” Ericia lacht: “Ik zei toen, weet je het zeker? Ik had hier namelijk totaal geen ervaring mee! Neemt niet weg dat ik graag het avontuur aanga hoor, dus zo waagde ik de sprong in het diepe. Toen ik Cilia ontmoette werd al snel duidelijk dat niet een van ons, maar wij samen de organisatie moesten vormen en dát bleek een voltreffer”.
Cilia: “Ik ben iemand die echt uit een klassieke erfgoedfamilie komt en ben altijd een groot liefhebber geweest van historie en monumenten. Om me toch een klein beetje te verzetten ben ik tijdens mijn studie kunstgeschiedenis juist de hedendaagse kant opgezocht, maar ik keerde eigenlijk als vanzelf weer terug naar mijn grote passie voor geschiedenis. Alles wat een historisch verhaal heeft dat je kunt ontrafelen en op verschillende manieren aan andere kunt vertellen heeft mijn interesse. Zo kwam ik als vanzelf ook op werkgebied in ‘het wereldje’ terecht. Op een gegeven moment ging ik een project doen met de vorige programmamaker van de Rotterdamse OMD, Anouk Estourgie, en toen zij afzwaaide vroeg ze of haar plek niks voor mij was. Net op dat moment had het bestuur Ericia gevraagd en de rest was… inderdaad: geschiedenis!”
Afstoffen en tot leven brengen
Cilia vervolgt: “Het concept van de Open Monumentendag, in de basis een pan-Europees event, is simpel: je hebt een stad vol monumenten, als organisator vraag je of die hun deuren een weekend lang willen openen voor het publiek en daar ga je… Dat ís al een programma op zich. Nu is dat in Rotterdam, door de weerslag van het bombardement, wel een iets grotere uitdaging dan in de rest van Nederland, maar de echte challenge zit ‘m in het aanbrengen van diepgang in het programma. Hoe ontsluit je de gebouwen, hoe breng je hun verhalen tot leven? Hoe stof je historisch erfgoed af, plaats je het in het Rotterdamse heden en maak je het interessant? Onze wens is dat mensen door dit evenement de stad door nieuwe ogen leren te zien. Het fijne in ons geval is dat, omdat het concept staat als een huis, er ook veel ruimte is voor experiment.
Ericia haakt hierop in: “Wat Cilia zegt, dat gold ook voor mijzelf. Voordat ik OMD goed leerde kennen, zag ik een monument als een gebouw van steen, nu zie ik ze als een verhaal dat het waard is om te ontdekken en vertellen. Mijn grootste uitdaging en ambitie zit ‘m daardoor in andere jongeren er op die manier naar te laten kijken en ook om hen met hun bijdragen iets toe te laten voegen aan de lagen van de geschiedenis.”
Partnerships zijn key
Cilia: “Ja we proberen om het kernpubliek – dat wil zeggen, de wat oudere, cultuur-geïnteresseerde dagjesmens – te behouden en tegelijkertijd om het jongere publiek aan te trekken en, met een beetje geluk, deze twee doelgroepen samen een nieuwe inkijk en ervaring te bieden. Met andere woorden: je wilt het event uit de ANBW-sfeer halen, maar dat specifieke publiek wel behouden en op een nieuwe manier weten te boeien. Die mix maakt het evenement ineens voor een veel grotere groep mensen betekenisvol.” Ericia vervolgt: “Het kan zoveel meer geven als je omgeving betekenisvoller voor je wordt doordat je ogen worden geopend. Dan kun je opeens veel meer verbinden. Wat ik een uitdaging vind, is dat hoewel je zo jong mogelijk zou willen beginnen met het aanleren dat erfgoed ook leuk is, kinderen een pittige doelgroep voor ons blijven. En dat terwijl veel bezoekers juist behoefte lijken te hebben aan een interessante daginvulling met hun kroost. We proberen daarom altijd om monumenten die meedoen aan te moedigen om zelf met een kinderprogramma te laten komen.”
Met welke middelen de dames dit alles proberen te bereiken? Erica: “Partnerschappen zijn key, echt de sleutel tot ons succes. We kijken welke organisaties in Rotterdam voor hun eigen doelgroepen succesvol fantastische dingen doen, zelfs als dat qua inhoud heel ver van Monumentendag afstaat, en dan nodigen we hen uit voor een kop koffie. Dat persoonlijke is heel leuk en als je een op een met elkaar zit merk je al snel dat de mogelijkheden tot samenwerking echt eindeloos zijn. Op die manier zijn we bijvoorbeeld een heel leuke partnership aangegaan met Poetry Slam en met het Urban Festival Rotterdam Street Culture Week. We vragen hen dan om in verschillende monumenten hun type activiteiten te programmeren. Zij trekken daarbij hun eigen publiek aan, doorgaans mensen die voorheen niet naar Open Monumentendag kwamen. Zo zie je dat we, door de handen ineen te slaan, we in Rotterdam hele bijzondere culturele cross-overs kunnen creëren, die interessant zijn op verschillende niveaus. Vorig jaar bijvoorbeeld, organiseerden we een Bubbling-workshop in Verhalenhuis Belvedère, precies toen de hetze rondom dit onderwerp op het Rotterdamse Zomercarnaval gaande was”, zegt Ericia. “En het mooie is dat Bubbling dus immaterieel erfgoed is”, lacht Cilia.
Komende editie
Als we vragen waar ze het meest naar uitkijken komende editie antwoordt Ericia zonder aarzelen: “In de samenwerking met de Rotterdam Street Culture Week. Die programmeren een freerun-wedstrijd in scheepswerf de Koningspoort in de Oude Haven, net als een urban ballet in de jubilerende Waalse Kerk én een spoken word-act in het Koopmanshuis.” Cilia is vooral heel blij om weer een aantal extra locaties te kunnen openen die normaal niet meededen, zoals Schiekade 77, waar een verhalenverteller op spannende wijze komt vertellen over verdwenen erfgoed. “We hopen op minstens 100 open locaties dit jaar. Dat komt mede door onze geestdrift. Wij kunnen niet meer normaal door de stad lopen, overal zien we kansen. Je verbaast je er echt erover hoeveel monumenten Rotterdam nog telt, van écht oud, tot heel modern en van iconisch tot obscuur”.
Het thema van de Open Monumentendag is dit jaar Onderweg: routes, netwerken en verbindingen. Verwacht dus bijvoorbeeld wandelingen over de Hofpleinlijn, tours langs de bruggen en een reizend orkest op het ss Rotterdam. Op de website heb je een goed overzicht van welke monumenten er het weekend van 14 & 15 september allemaal geopend zijn en waar je welke programmering kunt verwachten. Ook zijn er compleet uitgestippelde, thematische routes die je kunt downloaden in de vorm van een plattegrond en lekker op eigen houtje kunt ontdekken. Pro tip: deze routes zijn trouwens het hele jaar door leuk om te wandelen of fietsen.
HIG x OMD
Natuurlijk doet ook Het Industriegebouw als modern Rijksmonument weer trouw mee met tours over de bijzondere wederopbouwarchitectuur, de transformatie en de hedendaagse kunstcollectie. Tickets hiervoor kosten € 2,50 en koop je hier.
Fotografie: Michèle Margot
